21 Nentor 2024

Studiuesit nga Instituti Max Planck për Kimi përdorën simulime të avancuara numerike për të vlerësuar vdekshmërinë që i atribuohet ndotjes së ajrit dhe temperaturave ekstreme. Analiza e tyre tregon se 30 milionë njerëz mund të humbasin deri në fund të shekullit falë ndryshimeve klimatike dhe ndotjes së ajrit. “Në vitin 2000, rreth 1.6 milionë njerëz vdisnin çdo vit për shkak të temperaturave ekstreme, të ftohtit dhe të nxehtit”-tha Dr Andrea Pozzer, udhëheqësi i grupit.

“Deri në fund të shekullit, në skenarin më të mundshëm, kjo shifër rritet në 10.8 milionë, afërsisht një rritje shtatëfish. Për ndotjen e ajrit, vdekjet vjetore në vitin 2000 ishin rreth 4.1 milionë. Me mbylljen e shekullit, ky numër rritet në 19.5 milionë, një rritje pesëfish.” Studimi vjen menjëherë pasi një raport i OKB-së paralajmëroi se Toka është në rrugën e duhur për ngrohjen ‘katastrofike’ prej 3.1°C këtë shekull. Studiuesit i bazuan llogaritjet e tyre në parashikimet nga viti 2000 deri në vitin 2090, të analizuara në intervale 10-vjeçare.

Analiza e tyre tregon se ka të ngjarë të ketë dallime të rëndësishme rajonale në vdekjet nga ndryshimet klimatike. Azia Jugore dhe Lindore janë vendosur të jenë më të prekurat të nxitura nga plakja e popullsisë, me ndotjen e ajrit që ende luan një rol të madh, sipas studimit. Në të kundërt, në rajonet me të ardhura të larta si Evropa Perëndimore, Amerika e Veriut, Australazia dhe Azia Paqësori, vdekjet që lidhen me temperaturat ekstreme pritet të tejkalojnë ato të shkaktuara nga ndotja e ajrit.

Në disa vende brenda këtyre rajoneve, si SHBA, Anglia, Franca, Japonia dhe Zelanda e Re, ky ndryshim tashmë po ndodh. Ekspertët parashikojnë se pabarazia ka të ngjarë të rritet, me temperaturat ekstreme që bëhen një rrezik më i rëndësishëm për shëndetin sesa ndotja e ajrit edhe në vendet e Evropës Qendrore dhe Lindore (Poloni dhe Rumani) dhe pjesë të Amerikës së Jugut (Argjentinë dhe Kili). Deri në vitin 2100, rreziqet shëndetësore të lidhura me temperaturën pritet të tejkalojnë ato që lidhen me ndotjen e ajrit për një të pestën e popullsisë së botës.

Studiuesit shpresojnë se gjetjet do të theksojnë nevojën urgjente për veprime për të zbutur ndryshimet klimatike. “Ndryshimi i klimës nuk është vetëm një çështje mjedisore; është një kërcënim i drejtpërdrejtë për shëndetin publik”-tha Dr Pozzer. “Këto gjetje theksojnë rëndësinë kritike të zbatimit të masave zbutëse vendimtare tani për të parandaluar humbjet e ardhshme të jetës”-shtoi Jean Sciare, drejtor i Qendrës Kërkimore të Klimës dhe Atmosferës në Institutin e Qipros.

Studimi vjen menjëherë pasi OKB publikoi raportin e saj vjetor mbi shkurtimet e emetimeve të nevojshme për të kufizuar ngrohjen globale në 1.5°C. Në raport, ai paralajmëroi se ky synim do të “vdiste” pa një mobilizim global në një shkallë dhe ritëm të paparë më parë. Sipas OKB-së, bota është në rrugën e duhur për rritje të temperaturës prej 2.6°C deri në 3.1°C, në varësi të asaj se sa nga masat e premtuara aktualisht klimatike do të realizohen. Duke iu përgjigjur raportit, Sekretari i Përgjithshëm i OKB-së, Antonio Guterres, tha se bota ishte ‘duke lëvizur në një litar të ngushtë planetar’. “Ose liderët kapërcejnë hendekun e emetimeve, ose ne zhytemi me kokë në katastrofë klimatike me më të varfërit dhe më të cenuarit që vuajnë më së shumti,-tha ai.

Gazeta Sot